บทที่9 โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก

9. โครงสร้างและหน้าที่ของพืชดอก

เนื้อเยื่อของพืชแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ 1. เนื้อเยื้อเจริญ ( MERISTMETIC TISSUE ) สามารถแบ่งเซลล์ได้แก่ เนื้อเยื่อเจริญด้านข้าง 2. เนื้อเยื่อถาวร ( PERMANENT TISSUE ) เป็นเนื้อเยื่อที่ไม่มีการแบ่งเซลล์อีกแล้วได้แก่        2.1 เนื้อเยื่อถาวรเชิงเดี่ยว ประกอบด้วยกลุ่มเซลล์ชนิดเดียวกันทำหน้าที่อย่างเดียวกัน เช่น อิพิเดอร์มิส พาเรนไคมา คอลเลนไคมา สเคอเรนไคมา เอนโดเดอร์มิส        2.2 เนื้อเยื่อถาวรเชิงซ้อน ประกอยด้วยกลุ่มเซลล์หลายชนิดอยู่ร่วมกันและทำงานร่วมกัน เช่นเนื้อเยื่อท่อลำเลียง                ตัวอย่างข้อสอบ        ข้อใดอธิบายการที่พืชเจริญเติบโตได้อย่างไม่จำกัดได้ถูกต้อง ก. มีเนื้อเยื่อเจริญอยู่ที่ส่วนปลาย ข. มีระบบรากที่สามารถดูดน้ำและอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ ค. สามารถแผ่กิ่งและใบเพื่อรับแสงได้โดยไม่จำกัดอายุขัย ง. การทำงานของระบบลำเลียงไปอย่างสม่ำเสมอตลอดเวลา ตอบ ก.                        โครงสร้างและหน้าที่ของราก        รากมีโครงสร้างเรียงลำดับจากภายนอกสู่ภายในดังนี้ 1. EPIDERMIS มีลักษณะเหมือนอิพิเดอร์มิสของลำต้นแต่จะมีบางเซลล์ยื่นออกไปเป็นขนราก ( ROOT HAIR ) 2. CORTEX ประกอบด้วยเซลล์พาเรนไคมา ทำหน้าที่เก็บสะสมอาหารและน้ำ คอร์เทกซ์ของรากจะกว้างกว่าลำต้น 3. STELE เป็นชั้นที่อยู่ถัด ENDODERMIS ประกอบด้วย        3.1  PERICYCLE ส่วนใหญ่เรียงตัวแถวเดียว หรือ สองแถวเป็นแหล่งทีเกิดของรากแขนง        3.2  VASCULAR BUNDLE คือกลุ่มของท่อน้ำท่ออาหารจะอยู๋ภายในวงล้อมของ PERICYCLE        3.3  PITH เป็นใส้ในของรากเห็นได้ชัดเจนในพืชใบเลี้ยงเดี่ยว                 ข้อควรจำ        ถ้าดูภาพตัดขวางของรากจากกล้องจุลทรรศน์จะพบว่า -  ในพืชใบเลี้ยงคู่จะมีส่วนกลางสุดเป็นไซเลม -  ในพืชใบเลี้ยงเดี่ยวจะเป็นพิธ                 ตัวอย่างข้อสอบ         โครงสร้างใดของพืชใบเลี้ยงคู่ที่ไม่เยื่อแคมเบียม ก. ใบและราก ข. รากแขนงและกิ่งก้าน ค. ใบและกิ่งก้าน ง.  ใบและต้น ตอบ ก.                                       โครงสร้างของลำต้น        ชั้นของเนื้อเยื่อลำต้นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวและใบเลี้ยงคู่เรียงตัวจากภายนอกเข้าสู่ภายในตามลำดับดังต่อไปนี้ 1. EPIDERMIS เป็นเนื้อเยื่อชั้นนอกสุด ประกอบด้วยเซลล์เรียงตัวกันชั้นเดียว มีผนังบาง ไม่มีคลอโรพลาสต์ 2. CORTEX อยู่ใต้ชั้น EPIDERMIS เป็นชั้นที่มีคลอโรพลาสต์อยู่ 3. STELE ประกอบด้วย        3.1  VASCULAR BUNDLE คือชั้นของเนื้อเยื่อที่ประกอบด้วยเซลล์อยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มๆ คือเนื้อเยื่อลำเลียงน้ำ ( XYLEM ) และเนื้อเยื่อลำเลียงอาหาร ( PHLOEM )        3.2  PITH คือส่วนที่อยุ่ด้านในสุดทำหน้าที่สะสมแป้ง                  ข้อควรจำ -  VASCUCAR BUNDLE มนลำต้นของพืชใบเลี้ยงคู่จะเรียงเป็นวงรอบลำต้นอย่างเป็นระเบียบ โดยมีท่อลำเลียงอาหารอยู่ด้านนอกและท่อลำเลียงน้ำอยู่ด้านใน -  ส่วนในพืชใบเลี้ยงเดี่ยวจะกระจัดกระจายทั่วลำต้นไม่เป็นระเบียบ และส่วนที่เป็นพิธอาจสลายไปกลายเป็นช่องวงกลม เรียกว่า PITH CAVITY                    ตัวอย่างข้อสอบ        ในการตอนกิ่งไม้นั้นการควั่นเอาเปลือกรอบๆ ออกไปมีเนื้อเยื่ออะไรที่ชาวสวนตั้งใจเอาออกเพื่อช่วยให้รากสามารถงอกได้เร็วยิ่งขึ้น ก.  PHLOEM ข.  CORK และ กระพี้ ค.  EPIDERMIS ง.  CAMBIUM ตอบ ก.                                            การเจริญเติบโตของรากและลำต้น        พืชในระยะหลังจากเอมบริโอบริเวณที่จะมีการเจริญเติบโต ได้แก่ปลายราก ปลายยอด ปลายกิ่ง และเนื้อเยื่อเจริญ ( MERISTEMETIC TISSUE ) ที่แบ่งตัวตลอดเวลา การเจริญของพืชที่มีเนื้อไม้จะแบ่งออกเป็น 2 ระยะ -  ระยะที่ 1 การเจริญเติบโตที่เกิดจากเนื้อเยื่อเจริญที่บริเวณปลายยอด ปลายราก ปละแปรสภาพเป็นเนื้อเยื่อถาวร ( PERMANT TISSUE )ระยะแรกๆ -  ระยะที่ 2 เป็นการเจริญของเนื้อเยื่อลำเลียงด้านข้าง เป็นผลให้ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของต้นพืชขยายขึ้น มีเนื้อไม้มากขึ้น เนื้อไม้ที่เห็นนั้นส่วนใหญ่จะเป็นท่อลำเลียงน้ำ ( XYLEM ) ระยะที่ 2                   ข้อควรจำ -  วงปี ( ANNUAL RING ) เกิดจากความแตกต่างของขนาดและสีของไซเลมที่เกิดขึ้นในฤดูที่มีปริมาณน้ำมากน้อยแตกต่างกัน -  แก่นไม้ ( HEART WOOD ) เป็นไซเลมที่อยู่ส่วนในสุดของต้น มีสีคล้ำมีความแข็งแรงมาก เนื่องจากมีพวกน้ำมันหรือพวก TANNIN เข้าไปอุดตันทำให้ไม่สามารถลำเลียงน้ำได้ -  กระพี้ ( SAP WOOD ) คือไซเลมที่อยู่ถัดแคมเบียมเข้าไป ยังสามารถลำเลียงน้ำได้ -  เปลือกไม้ ( BARK ) คือ โฟลเอม รวมกับอิพิเดอร์มิส ( EPIDERMIS )                   ตัวอย่างข้อสอบ        ข้อมูลจากวงปีของต้นไม้ในป่าดงดิบแล้งสามารถบอกให้ทราบเรื่องใด ก.  การเจริญของโฟลเอมในแต่ล่ะปี ข.  การเจริญของไซเลมในแต่ละปี ค.  ปริมาณความมากน้อยของน้ำฝนในแต่ล่ะปี ง.  คุณภาพของเนื้อไม้แต่ละปี ตอบ ข.        เนื้อไม้ที่จริงแล้วคือเนื้อเยื่อของ ก.  PHLOME ข.  XYLEM ค.  EPIDERMIS ง.  CAMBIUM ตอบ ข.        เนื้อเยื่อใดในลำต้นที่ถูกสร้างขึ้นมามากที่สุดในการเจริญขั้นที่สอง ก. ไซเลมระยะที่ 1 ข. ไซเลมระยะที่ 2 ค. โฟลเอมระยะที่ 1 ง. โฟลเอมระยะที่ 2 ตอบ ข.                                        ใบประกอบด้วยชั้นเซลล์ 2 ชั้น 1. เซลล์อิพิเดอร์มิส ( EPIDERMIS ) เป็นเซลล์ชั้นนอกสุด 2. เซลล์ชั้นมีโซฟิลล์ ( MESOPHYLL ) อยู่ถัดจากอิพิเดอร์มิสเข้าไปประกอบด้วยเซลล์ที่มีรูปร่าง แตกต่างกัน 2 แบบคือ -  PALISADE CELL อยู่ติดกับอิพิเดอร์มิสด้านบน มีรูปร่างยาวๆเรียงติดกัน มีคลอโรพลาสต์อยู่เป็นจำนวนมากจึงเป็นบริเวณที่มีการสังเคราะห์ด้วนแสงมากที่สุด -  SPONG CELL อยู่ถัดจากอิพิเดอร์มิสด้านล่างขึ้นมา มีรูปร่างค่อนข้างกลม มีคลอโรพลาสต์น้อย เรียงตัวกันอย่างหลวมๆ บริเวณเส้นใบจะมีกลุ่มของไซเลม และ โฟลเอม จับกลุ่มเป็นเนื้อเยื่อลำเลียงแทรกอยู่ในชั้นมีโซฟิลล์นี้                ข้อควรระวัง        ตามปกติอิพิเดอร์มิสจะไม่มีคลอโร พลาสต์อยู่ภายใน จะมีอยู่ที่บริเวณเซลล์คุม ( GUARD CELL ) ซึ่งมีอยู่เป็นคู่ๆ พบมากที่ดิพิเดอร์มิสที่อยู่ด้านล่างระหว่างเซลล์คุมทั้งสองใบเป็นปากใบ ( STOMATA )ซึ่งเป็นทางเปิดเข้าออกของ ก๊าซ และไอน้ำ                 ชนิดของใบ 1. ใบเลี้ยง – สะสมอาหาร 2. ใบเกล็ด – เช่นหัวหอม กระเทียม 3. ใบดอก – ใบเฟื่องฟ้า , หน้าวัว , คริสต์มาส 4. ใบแท้              ตัวอย่างข้อสอบ        ด้านบนของใบมะม่วงมีสีเข้มมากกว่าด้างล่างเป็นเพราะเหตุใด ก. ได้รับแสงมากกว่า ข. พาลิเสดเซลล์เรียงตัวกันแน่นกว่าสปันจีเซลล์ ค. พาลิสเสดเซลล์มีคลอโรพลาสต์มากกว่าสปันจีเซลล์ ง. สปันจีเซลล์มีคลอโรพลาสต์มากกว่าพาลิสดเซลล์ ตอบ ค.        เนื้อเยื่อลำเลียงของใบอยู่ในเซลล์ชั้นใด ก. พาลิเสดเซลล์ ข. อิพิเดอร์มิส ค. สปันจีเซลล์ ง. คลอเรนไคมาเซลล์ ตอบ ค.