บทที่2 หน่วยของสิ่งมีชีวิต

2.หน่วยของสิ่งมีชีวิต
โรเบิร์ต ฮุก (ROBERT HOOKE) เป็นคนแรกที่ใช้คำว่า “เซลล์” ซึ่งหมายถึง ห้องว่างเล็กๆ     ชไรแดน(M.J. SCHLEIDEN) และ ชวานน์(THEODOR SCHWANN) ได้ร่วมกันตั้ง “ทฤษฎีเซลล์” ขึ้นมีใจความว่า “สิ่งมีชีวิตทั้งมวลประกอบด้วยเซลล์และผลิตภัณฑ์ของเซลล์”			Robert HOOKE
M.J SCHLEIDEN	โครงสร้างของเซลล์ 1.ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์ -    เยื่อหุ้มเซลล์ (CELL MEMBRANE) ทำหน้าที่ควบคุมการผ่านเข้าออกของสารระหว่างภายในกับภายนอกเซลล์ -    ผนังเซลล์(CELL WALL) เพิ่มความแข็งแรงและป้องกันอันตรายให้กับเซลล์ 2.นิวเคลียส (NUCLEUS) เป็นศูนย์กลางควบคุมการทำงานของเซลล์ประกอบด้วย -    โครมาติน (CHROMATIN) ประกอบด้วยสารพันธุกรรม ทำหน้าที่เก็บรักษาและถ่ายทอดข้อมูลทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต -    นิวคลีโอลัส (NUCLEOLUS) มี RNA และเอมไซม์หลายชนิดอยู่
ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์ไรโบโซม                                            -    เยื่อหุ้มนิวเคลียส(NUCLEAR MEMBRANE) 3.ไซโตพลาสซึม (CYTOPLASM) เป็นส่วนที่อยู่ภายในเยื่อหุ้มเซลล์ทั้งหมดยกเว้นนิวเคลียส ประกอบด้วยส่วนสำคัญสองส่วน คือส่วนที่เป็นของเหลว (CYTOPLASMIC INCLUSION) และส่วนที่เรียกว่าออร์กาแนลล์(ORGANELLE) ต่างๆดังนี้                     ออร์กาแนลล์ที่มีเยื่อหุ้ม ได้แก่        เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม (ENDOPLASMIC RETICULUM ,ER) ทำหน้าที่เป็นทางในการนำสารละลายเข้าออกเซลล์ แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ -  เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมชนิดผิวขุรขระ (RER) เป็น ER ที่มีไรโบโซมมาจับเป็นเกลียวอยู่รอบๆ ผิวด้านนอก RER ทำหน้าที่ร่วมกับไรโบโซม สังเคราะห์โปรตีนและเอมไซม์ต่างๆ แล้วลำเลียงออกไปภายนอกเซลล์ -  เอนโดพลาสมิกเรติคูลัมชนิดผิวเรียบ (SER) เป็น ER ที่ผิวไม่มีไรโบโซมเกาะมีหน้าที่สังเคราะห์สารพวกไขมันเช่น สเตอรอยด์(STEROID) และทำลายสารพิษที่เข้ามาในเซลล์
ตัวอย่างข้อสอบ          ออร์กาเนลล์ (ORGANELLE) ชนิดใดภายในเซลล์ ADRENAL CORTEX ที่เจริญเด่นชัดกว่าเซลล์เยื่อบุข้างแก้ม ก.  SMOOTH ENDOPLASMIC RETICULUM ข.  ROUGH ENDOPLASMIC RETICULUM ค.  LYSOSOME ง.  RIBOSOME ตอบ ก.         กอลจิ บอดี (GOLGI BODY) ทำหน้าที่สร้างสารพวกคาร์โบไฮเดรต         เวสิเคิล (VESICLE) มีหน้าที่แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับสารที่บรรจุอยู่ภายในไลโซโซม(LYSOSOME) เป็นเวสิเคิลชนิดหนึ่งที่พบในเซลล์สัตว์ภายในไลโซโซมจะบรรจุเอนไซม์สำหรับย่อยสลายสารต่างๆ        ไมโตคอนเดรีย(MITOCHONDRIA) ทำหน้าที่สร้างพลังงานโดยการผลิตสารที่มีพลังงานสูงที่เรียกว่า ATP ให้แก่เซลล์        ครอโรพลาสต์ (CHLOROPLAST) เป็นพลาสติก(PLASTID) ที่มีสีเขียวรงควัตถุที่สำคัญที่สุดคือ คลอโรฟิลล์ มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์แสงเพื่อสร้างสารประเภทคาร์โบไฮเดรต                   ข้อควรจำ         ไมโตคอนเดรีย คลอโรพลาสต์ จะมี DNA ของตัวเองทำให้สามารถแบ่งตัวได้เช่นเดียวกันกับ เซนตริโอล                    ตัวอย่างข้อสอบ          ออร์กาเนลล์กลุ่มใดที่มีความสามารถในการแบ่งตัวเองได้ ก. ไมโทคอนเดรีย เซนทริโอล คลอโรพลาสต์ ข.  เซนทริโอล กอลจิคอมเพลกซ์ นิวคลีโอลัส ค.  คลอโรพลาสต์ ร่างแหเอนโดพลาซึม กอลจิคอมเพลกซ์ ง.  นิวคลีโอลัส ไมโทคอนเดรีย ร่างแหเอนโอพลาซึม ตอบ ก. แวคิวโอล (VACUOLE)          แวคิวโอลแบ่งออกเป็น 3 ชนิดคือ -   SAP VACUOLE พบเฉพาะในพืชทำหน้าที่ในการเก็บสารต่างๆ -   CONTRACTILE VACUOLE พบในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว เช่น พารามีเซียม อะมีบา ทำหน้าที่ในการขับถ่ายของเสียและขับน้ำส่วนเกินออกจากเซลล์ เพื่อรักษาสมดุลของน้ำภายในเซลล์ -   FOOD VACUOLE พบในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวบางชนิด ทำหน้าที่สะสมอาหารและย่อยอาหาร                      ออร์กาแนลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มได้แก่         ไรโบโซม(RIBOSOME) ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์โปรตีน         ไซโตสเกเลตอน(CYTOSKELETON) เป็นเส้นใยโปรตีน ช่วยทำให้เซลล์คงรูปร่างอยู่ได้ จำแนกออกเป็น 3 ชนิดคือ -  ไมโครทูบูล (MICROTUBULE) เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของซิเลีย แฟลกเจลลัม และเซนตริโอล -  ไมโครฟิลาเมนต์ (MICROFILAMENT) -   อินเตอร์มีเดียทฟิลาเมนต์(INTERMEDIATE FILAMENT)                  ตัวอย่างข้อสอบ          โครงสร้างในข้อใดที่ไม่มีเยื่อห่อหุ้ม 1.  PEROXISOME 2.  LYSOSOME 3.  NUCLEOLUS 4.  CENTRIOLE ก.  1,2 ข.  1,4 ค.  2,3 ง.  3,4 ตอบ ง.          EUCARYOTIC CELL หมายถึง เซลล์ที่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส เช่น พืช สัตว์ และ โปรติสต์          PROCARYOTIC CELL หมายถึง เซลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส เช่นแบคทีเรีย และสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน                   ข้อควรจำ -  เซลล์ แต่ละประเภทจะมีจำนวนออร์กาเนลล์ต่างๆ แตกต่างกันตามหน้าที่ของเซลล์ เช่น เซลล์ที่มีกิจกรรมหนักๆ เช่น เซลล์ตับ หัวใจ ไข่ของหอยเม่น จะมีไมโตคอนเดรียมากเซลล์เม็ดเลือดขาวจะมีไลโซโซมมาก -  เซลล์ต่อมหมวกไตชั้นนอก (สร้างฮอร์โมนเพศ ซึ่งเป็นสารพวกสเตอรอยด์) จะมี SER มาก                    ตัวอย่างข้อสอบ          เซลล์ในข้อใดเป็นเซลล์ที่ปราศจากนิวเคลียส ก. Anabaena,Penicillium,Paramecium ข. sieve element , Rhizobium,erythrocyte ค. yeast,Amoeba,E.coli ง. companion cell,Pseudomonas,Spirogyra ตอบ ข.